Gebruikers van het recht centraal

De vraag wat legal empowerment kan betekenen voor de toegankelijkheid van het recht in de Nederlandse participatiesamenleving staat hier centraal. In het eerste hoofdstuk worden de belangrijkste ontwikkelingen in de literatuur over de toegankelijkheid van het recht beschreven. De nadruk ligt hierbij op gebruikers van het recht en het daadwerkelijk kunnen gebruiken van het recht. Dit kader helpt om het concept legal empowerment te kunnen plaatsen. Vervolgens wordt in het tweede hoofdstuk een analyse gemaakt van de achtergrond, de kenmerken en de toepassing van legal empowerment om het begrip beter te kunnen duiden. De lessen die we hieruit kunnen trekken, worden in het laatste hoofdstuk toegepast op de situatie in Nederland, met name op thema’s als de terugtredende overheid, decentralisatie, digitalisering en juridische dienstverlening. Dit position paper is geschreven in opdracht van het lectoraat Toegang tot Recht. Op basis van literatuur is onderzocht of en hoe het concept legal empowerment kan bijdragen aan de discussie over toegang tot recht in Nederland. Aandacht voor empowerment zie je terug op verschillende beleidsterreinen. In het juridische domein is dit beperkt. In de literatuur over toegang tot recht, zoals de editie over Toegang tot recht van het tijdschrift Recht der Werkelijkheid en het Legal Needs onderzoek, wordt vrijwel geen aandacht besteed aan legal empowerment, maar het begrip keert veelvuldig terug in bronnen over recht in de ontwikkelingssamenwerking. Vanuit globaliseringsperspectief biedt legal empowerment kansen in onderzoek naar de toegang tot het recht in Nederlandse gemeenten, die momenteel steeds meer taken van de nationale overheid overnemen. Deze studie biedt handvatten voor onderzoek naar legal empowerment door het lectoraat Toegang tot het Recht en het Legal Empowerment Lab. De studie heeft een rechtssociologisch karakter. Niet de law of books wordt bestudeerd – dat wat in de wet staat – maar law in action, de werking van het recht in de praktijk.