Nieuws

Liesbeth Hulst is per december 2024 bijzonder hoogleraar ‘Toegang tot het Recht en Gesubsidieerde Rechtsbijstand’ aan de Universiteit van Amsterdam bij de Faculteit der Rechtsgeleerdheid. De bijzondere leerstoel richt zich vanuit de wetenschap op de vraag hoe de toegang tot het recht verbeterd kan worden voor burgers die zijn aangewezen op het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand en welke rol de gesubsidieerde rechtsbijstand daarin zelf speelt. We spreken Liesbeth Hulst over hoe zij invulling gaat geven aan dit hoogleraarschap en wat haar daarin motiveert.

Het jaarverslag 2024 van de Raad voor Rechtsbijstand, getiteld ‘Recht vinden’ is vandaag gepubliceerd. Hierin zijn verhalen te lezen van mensen. Verhalen die laten zien hoe cruciaal het grondrecht op rechtsbijstand is om recht te vinden, voor de mensen persoonlijk en voor de maatschappij. Het recht is vaak een vangnet, een laatste strohalm. Het recht is er voor iedereen. Ook voor degenen die dit niet zelf kunnen betalen. Dit is vastgelegd in de Grondwet.

De Raad voor Rechtsbijstand (Raad) onderschrijft de aanbevelingen van de commissie Van der Meer II. En onderstreept het belang van het snel op peil brengen van de vergoedingen van sociaal advocaten.

De commissie Van der Meer II presenteerde op maandag 3 maart 2025 haar rapport ‘Veranderde tijden’, opgesteld in opdracht van de staatssecretaris Rechtsbescherming. De commissie, onder leiding van mr. Herman van der Meer, heeft onderzocht of de (forfaitaire) vergoedingen nog kloppen en of voor een sociaal advocaat het (door de regering genormeerde) referentie-inkomen haalbaar is.

Sociaal advocaten staan mensen bij die zelf geen advocaat kunnen betalen, maar wel rechtsbijstand nodig hebben. “Hun werk en de betekenis ervan in levens van mensen is vaak onzichtbaar, maar vormt één van de bases voor het functioneren van onze democratische rechtstaat”, aldus Irene Nijboer, directeur/bestuurder van de Raad voor Rechtsbijstand.

Met 14 portretten van sociaal advocaten, gemaakt door Fotograaf des Vaderlands Marwan Magroun in opdracht van de Raad voor Rechtsbijstand, willen wij dit in beeld brengen. Donderdagmiddag 13 februari 2025 vond de opening van de foto-expositie plaats.

Staatssecretaris Rechtsbescherming Teun Struycken stelt 400.000 euro extra beschikbaar voor subsidies voor rechts- en wetswinkels. Het totaalbedrag voor deze subsidie komt daarmee op 515.000 euro per jaar. Rechts- en wetswinkels bieden een laagdrempelige toegang tot het recht, omdat zij veel mensen met een juridische vraag kosteloos helpen. Het extra geld is met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2025 beschikbaar.

Vanaf 1 september 2024 houdt de Raad voor Rechtsbijstand in bepaalde gevallen rekening met beslag op inkomen of vermogen.

Deze tijdelijke regeling is bedoeld voor de rechtzoekende die wordt geconfronteerd met een financiële afwijzing of met een hoge eigen bijdrage, maar als gevolg van beslag geen gebruik kan maken van het inkomen of vermogen.

De staatssecretaris voor Rechtsbescherming is akkoord gegaan om  deze tijdelijke regeling in te stellen. Dit biedt de Raad tijdelijk de mogelijkheid om rekening te houden met dit beslag en zo deze rechtzoekende te kunnen helpen en tegelijkertijd de omvang van dit probleem te onderzoeken.

Er dreigt op niet al te lange termijn een tekort aan sociaal advocaten. Uit de nieuwe cijfers van het Kenniscentrum Rechtsbijstand blijkt de afname van sociaal advocaten zich verder door te zetten. Vooral jonge sociaal advocaten verlaten vaak al snel weer het vak.

Vanuit de samenleving bestaan allerlei oordelen over en verwachtingen van het werk door uitvoerende organisaties van het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) en de zaken die worden behandeld. Maar, hoe zit het nu echt? Tegen welke knelpunten en (morele) dilemma’s loopt de uitvoering aan? In een reeks podcastafleveringen gaat presentatrice Milou Brand hierover in gesprek met een aantal uitvoeringsorganisaties. Een van de eerste twee afleveringen die nu te beluisteren is, start met de Raad. Hierin gaat Milou in gesprek met sociaal advocaat Bianca Rafaela, medewerker van de Raad voor Rechtsbijstand Nawid en directeur/bestuurder van de Raad Irene Nijboer over de impact van de Regeling Adviestoevoeging Zelfredzaamheid (Ratz) op de samenleving.

Onder deze titel werd op 11 januari van dit jaar een symposium in Utrecht georganiseerd door Divosa, de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en het Kenniscentrum Stelsel Gesubsidieerde Rechtsbijstand. Aanleiding was het onderzoek dat de onderzoekers van de RUG en HvA in opdracht van de Raad voor Rechtsbijstand uitvoerden. Daarin stond de vraag centraal hoe procedures van besluitvorming en bezwaar bij gemeenten zo kunnen worden georganiseerd dat geschillen voorkomen kunnen worden.