Evaluatie Herstelregelingen Kinderopvangtoeslag (HKT)

Vanaf 1 maart 2021 kunnen gedupeerde ouders van de kinderopvangtoeslag, bij verzoeken in het kader van de herstelregelingen kinderopvangtoeslag bij Belastingdienst/Toeslagen, via de Raad voor Rechtsbijstand kosteloze gefinancierde rechtsbijstand krijgen. Aan deze ‘Subsidieregeling pakket rechtsbijstand herstelregelingen kinderopvangtoeslag’ doen ruim tweehonderd advocaten mee.

Het Kenniscentrum van de Raad monitort de uitvoering van de regeling nauwgezet. Hieronder delen wij de uitkomsten van de eerste enquêtes gehouden onder deelnemende burgers en advocaten.

Uitkomsten enquête gedupeerde ouders

Deze tussenrapportage van de online enquête onder gedupeerde ouders is gebaseerd op 127 ingevulde enquêtes per 15 juli 2021. De respons was ruim 20% van de ouders die hadden aangegeven mee te willen werken aan onderzoek.

De ouders beoordelen de dienstverlening van de Raad en van hun advocaten als overwegend positief. Wel kwamen er nog enkele leerpunten uit het onderzoek. De resultaten en aandachtspunten staan beschreven in de onderstaande rapportages:

Reactie en suggestie van de NOvA naar aanleiding van de uitkomsten

De Nederlandse Orde van Advocaten heeft gereageerd op de signalen van sommige ouders dat ze lang moeten wachten tot de eerste afspraak, of aan het begin van het proces.

De NOvA merkt hierover op dat de oorzaak van het wachten kan zijn dat advocaten nog niet aan de slag kunnen doordat stukken ontbreken, of doordat de persoonlijk zaakbehandelaar van de Belastingdienst eerst nog aan de slag moet. In die periode houden advocaten gesprekken met gedupeerden dan ook vaak af. Er valt simpelweg juridisch nog niets te bespreken. Dat zouden gedupeerde ouders dan kunnen ervaren als een zekere mate van desinteresse of machteloosheid bij de advocaat, met name als een advocaat niet of slecht beschikbaar of bereikbaar is. Soms is er slechts sprake geweest van een kort intakegesprekje of had de advocaat nog geen tijd.

De NOvA geeft de suggestie aan advocaten de verwachtingen te inventariseren, bespreken en concrete afspraken te maken over de gegeven dienstverlening en hulp, kan er meer structuur en houvast geboden worden.

Uitkomsten eerste enquête deelnemende advocaten

Deze eerste enquête onder advocaten betrof de ervaringen van advocaten met hun aanmeldings- en matchingsprocedure. Advocaten die ten minste vijf maal zijn gematcht hebben de enquête toegestuurd gekregen.

Per 11 augustus jl. waren er 63 advocaten die de enquête hadden ingevuld. Dit is de helft van de advocaten die de enquête hebben ontvangen. Deze advocaten zijn met elkaar goed voor minimaal 300 geslaagde matches.

De belangrijkste beweegredenen voor deelname aan de regeling blijkt de betrokkenheid van de advocaten met de doelgroep, en de affiniteit en ervaring met dit soort zaken. De advocaten blijken tevreden te zijn over de gehanteerde deelname- en kwaliteitscriteria en over de aanmeldprocedure bij de Raad. De matchingprocedure wordt ook positief beoordeeld; een aantal van de respondenten vindt wel dat deze niet voldoende transparant is.

Naar aanleiding van deze signalen gaat de Raad kijken hoe de transparantie van het matchingsproces verder kan worden vergroot en waar precies de vragen van de advocaten leven.

Bekijk hier de volledige resultaten: Tussenrapportage HKT: enquête 1 onder advocaten (pdf, 186 kB).

Uitkomsten onderzoek onder advocaten 'on hold'

Van de 233 deelnemende HKT-advocaten hebben er 83 zich in de loop van de regeling on hold laten zetten. Dit betekent dat zij tijdelijk of permanent geen cliënten met een HKT-zaak aannemen.

Het Kenniscentrum heeft onderzocht wat de ervaringen en beweegredenen waren van de advocaten die on hold staan. Het onderzoek bestond uit een online enquête en interviews. De interviews werden gehouden met 25 advocaten die in de enquête hadden aangegeven hieraan mee te willen werken.

De uitkomsten leest u hier:

Uitkomsten tweede enquête deelnemende advocaten

In de periode mei tot juli 2022 zijn in totaal 282 advocaten benaderd met een enquête over de eerste casus die zij in het kader van HKT hebben behandeld. Van de 282 benaderde advocaten hebben 97 advocaten de enquête ingevuld.

De resultaten leest u hier: Tussenrapportage HKT: enquête 2 onder advocaten (pdf, 543 kB)

HKT Tussenrapportage Ouders 2a

Deze rapportage gaat over de uitkomsten van een online enquête gehouden onder gedupeerde ouders over de procedure na de intake. De enquête is gehouden in de periode mei 2022 t/m maart 2023. 224 ouders (15%) hebben de enquête ingevuld.

In deze enquête zijn gedupeerde ouders onder meer bevraagd over:

de status en het verloop van de procedure;
de problematiek die zij ervaren;
de dienstverlening van de advocaat;
of zij gedurende de herstelprocedure van advocaat zijn gewisseld;
ervaringen met de commissies en Belastingdienst.

De resultaten leest u hier: HKT Tussenrapportage Ouders 2a (pdf, 795 kB)

Reden voor onderzoek en monitoring

De reden voor onderzoek is dat de Raad de uitvoering van de subsidieregeling voor gedupeerde ouders en deelnemende advocaten zo goed mogelijk wil monitoren, zodat problemen in de dienstverlening kunnen worden opgemerkt en verholpen. Dat doen we via verschillende enquêtes gedurende de looptijd en na afloop van de regeling. Zo kunnen we telkens onderdelen van de totale dienstverlening onderzoeken. Daarnaast houden we signalen vanuit onder meer advocatuur en media over de regeling in de gaten, zodat we deze waar nodig in onderzoek kunnen verwerken.

Meer informatie

Achtergrondinformatie over de regeling en de aanmeldingsprocedure voor advocaten vindt u op Herstelregelingen Kinderopvangtoeslag - rvr.org.

Informatie over de regeling voor burgers vindt u op Kinderopvangtoeslag (rechtsbijstand.nl).